Komunikacja międzyludzka
Komunikacja, czyli sposób porozumiewania się z drugim człowiekiem jest podstawową umiejętnością społeczną. Komunikacja może odbywać się w sposób werbalny przez mowę lub język pisany, a także w sposób niewerbalny przez gesty, mimikę, obrazy.
Naukowcy zajmujący się psychologią komunikacji międzyludzkiej próbowali ocenić, który sposób przekazu jest bardziej trafny. Badane zagadnienie jest jednak tak obszernym tematem, a cele komunikacji, jak i grupy odbiorców tak różnorodne, że nie można było wyciągnąć jednoznacznych wniosków.
Jedno jest pewne: w komunikacji bezpośredniej twarzą w twarz, nadawca tonem głosu, ekspresją, mimiką, postawą ciała oddaje właściwy przekaz wypowiadanej treści. Komunikacja bezpośrednia jest niezwykle ważna w relacjach towarzyskich, gdzie nasze uczucia i emocje mogą być wyrażone nawet bez słów.
Również w biznesie i polityce mowa ciała jest wykorzystywana do wzmocnienia słownego przekazu. Komunikacja werbalna to mowa, słowa wypowiedziane lub zapisane.
O ile początki pisma antropolodzy są w stanie datować, tak zagadnienie początków mowy ludzkiej jest zagadką. Na pewno ulegała ona przeobrażeniu, ale kiedy pierwsze artykułowane dźwięki stały się zbiorem jednakowych znaczeniowo komunikatów - tego nie wiemy.
Obserwujemy, od czasu pierwszego zapisanego słowa, jak zmieniał się nasz język, jego znaczenie i dobór słów. Pierwsze znalezione pismo naskalne datowane jest na około 3500 lat p.n.e. jest to pismo klinowe.
Pismo jest graficznym lub symbolicznym zapisem języka, ale wcale nie jest warunkiem koniecznym do istnienia mowy. Nie wszystkie kultury i społeczności wykształciły system piśmienniczy.
W odległych epokach słowo przekazywane z ust do ust tworzyło kulturę, historię, zwyczaje. Na takim przekazie często opierała się tradycja plemienna.
Niezapisane podania przekazywane z pokolenia na pokolenie, ulegały zniekształceniom, rożnym dopowiedzeniom i późniejsza informacja różniła się co do treści od pierwotnego przekazu.
Zatem mamy dzisiaj legendy i podania, w których gdzieś kryje się, czasem tylko „szczypta prawdy”. Dlatego słowo pisane ma tę przewagę, bo trudniej podważyć prawdziwość zapisanych zdarzeń.
Toteż współcześnie wszelkie umowy, testamenty, akty zapisane, mają wyższość nad słownymi postanowieniami, wypowiedzianymi nawet w obecności świadków. Jak już wspominaliśmy wcześniej słowo i mowa ludzka ulegała przeobrażeniu.
Nasz ojczysty język, choć stosunkowo młody w porównaniu z językiem tamilskim uznawanym za najstarszy używany do dziś język świata, też przechodził przemiany.
Język polski ma swoje korzenie w języku praindoeuropejskim. Kolejne wędrówki plemion i różnicowanie dialektów wyodrębniło z niego język prabałtosłowiański, dalej kolejne podziały prasłowiański, potem zachodniosłowiański a z nich powstały języki; czeski, słowacki, łużycki, kaszubski i polski.
W okresie 1000 lat język polski ulegał dużym przeobrażeniom i dziś czytając zapiski średniowieczne, możemy mieć trudności ze zrozumieniem ich znaczenia. Przykładowo tekst pochodzący z kościańskich średniowiecznych rot sądowych z 1398 roku brzmi tak;.
Jako przy tem byli, kiedy Szara ślubiła wyprawić Krzczona s tego rękojemstwa, coż ji je mąż wręczył o wzdanie Koszkowa dziedziny w ście grzywien, i wyprawić podług ziemskiego prawa.”
Trzeba tu zaznaczyć, że nawet ten tekst odbiegał od potocznego języka prostych chłopów, był redagowany przez pisarzy sądowych lub urzędników niższego szczebla.
Poszczególne warstwy społeczne, też miały inny sposób wypowiadania się, wynikający z wykształcenia czy pozycji społecznej. Wyższe klasy społeczne używały bogatszego słownictwa, wysublimowanych, ugrzecznionych zwrotów.
Szczególnie kultura szlachecka zasłynęła z „tytułomanii”. Przywiązywano ogromną wagę do podkreślania pozycji odpowiednim tytułem np; „Miłościwy, Najjaśniejszy Królu, Panie a Panie mój Miłościwy!” lub gdzie indziej „Staroście naszemu, Uprzejmie nam Miłemu”
W kolejnych wiekach język polski przechodził dalsze przeobrażenia, aż do reformy ortografii w 1936 roku gdzie ustalono poprawny zapis współczesnego języka polskiego.
Jaki jest dzisiaj język polski?
Potoczna mowa daleka jest od literackiego języka a szczególnie widoczne to jest wśród młodzieży. Dzisiaj możemy czasem zatęsknić do staropolskiego sposobu mowy, bo współczesny język utracił coś z tamtejszego kunsztu.
Zmiany języka polskiego tworzą zwykle grupy młodzieży szkolnej i studenckiej. Młodzi ludzie wymyślają swój indywidualny język, który ich wyróżnia, burzy poukładany porządek, nadaje im cechy wyjątkowości a przede wszystkim łączy ich grupę.
Młodzież bawi się językiem, łamie stereotypy, często zmienia kolejność słów, tworzy absurdalne połączenia np:
„Tonący brzydkiej się chwyta”,
„Kopernik wstrzymaj Ziemię, ja wysiadam”.
W rozmowie często używają skrótowców, zapożyczając również słów z języka angielskiego:
naura – pożegnanie „na razie”,
REL - od angielskiego relatable – czuję to samo, zgadzam się z tobą.
Zwykle te zmiany w języku są w obiegu tylko przez przez kilka lat, kolejne pokolenie młodych wprowadza swoje„ słowne kody”.
Zmienia się nie tylko język ale także sposoby komunikacji. Pisanie listów, wysyłanie pocztówek i telegramów odeszło w zapomnienie. Rozwój technologii i nowe wynalazki wprowadziły komunikację na inny szczebel.
Możemy poprzez telefonię komórkową, e-maile, czaty, fora internetowe przekazywać informacje i komunikować się z dowolnego zakątka i o każdej porze dnia, w dodatku z wieloma osobami jednocześnie.
Często porozumiewamy się przez krótkie hasła, obrazy, zdjęcia, emotikony. Taka forma często zaburza prawdziwą intencję nadawcy, fałszuje przekaz, bywa błędnie interpretowana i nie raz powoduje nieoczekiwane emocje u odbiorcy.
Dlatego rozmowa ”twarzą w twarz” zawsze będzie miała przewagę w komunikacji międzyludzkiej. To samo napisane słowo może mieć różny ładunek emocjonalny, którego nie możemy odczytać nie słysząc rozmówcy, tylko się domyślać.
